Yazar: prosman@gmail.com

ÇİFT TERAPİSİNDE ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMALARI 

14 yıllık evliyiz, 10 yaşında kızımız , 4 yaşında oğlumuz var. Çocuklar olana kadar eşim benimle ve evle daha ilgiliydi. Cinsel hiçbir sorunumuz yoktu. “Bir an önce  şu iş bitse de eve gitsek “ diye düşünüyorduk. Hamile kaldığımı öğrendiğimiz gün heyecandan ölecektik  neredeyse, ancak ne zaman ki oğlumuz doğdu, annesi ve babası bizim eve çok sık gelmeye başladılar, eşimin keyfi kaçtı. Bir süre sonra işlerim uzadı, toplantım var bahanesi ile eve gelmemeye , küçük şeylere çabuk sinirlenmeye, yerli yersiz benimle kavga etmeye başladı. Önceleri uykusuzluk, çocuk derken pek alttan alamıyordum ama sonraları alttan almaya hatta boş vermeye başladım. Ben çocuğa yoğunlaştıkça onun öfkesi daha da arttı.

Ara sıra dalgın ve mutsuz olduğunu fark ediyordum ama bu kadar kötüleşeceğini eşimin depresyona gireceğini, kendini bizden, işten , arkadaşlarından soyutlayacak kadar geri çekileceğini hiç düşünmemiştim. Bir türlü konuşmayı başaramıyoruz, çocuklar babalarını özlüyorlar, oyun oynamak , sinemaya , parka gitmek istiyorlar. Bense aşık olup evlendiğim adamı kaybetmenin şaşkınlığı ve derin bir yalnızlık içindeyim . Ne yapacağımı şaşırdım, bize neler oldu doktor hanım?

BUZ DAĞININ ALTI “ TERK DEPRESYONU “

Bu örnekte olduğu gibi evlilik hayatı aslında kendi doğumumuzla birlikte geldiğimiz aileye psikolojik geri dönüşün bir yansımasıdır. Eğer çiftlerden biri veya her ikisi büyüdükleri aile içinde duygusal ihmal edilmiş , anne ve babalarına güvenlerini yitirmiş, onlardan koşulsuz sevgiyi alamamış, hatta anne veya babası tarafından terk edilmiş ise, yıllar sonra bütün bu yaşanılanlar danışanların öfke duygularını ‘ İÇE YA DA DIŞA YANSITMASINA ‘ neden olur.

Çift terapisinin ilk aşamalarında bireysel öykü almaya başladığımda; Ahmet beyin 4 çocuklu bir ailenin tek erkek çocuğu olduğunu, kendisi 2 yaşındayken ticari yaşamında alacak verecek davasından babasının bir kavgaya karıştığını ve daha sonra yaklaşık 7 yıl hapis yattığını, bu süreç içinde annesinin tek başına çocuklara bakmakta zorlandığı için Ahmet ‘i başka bir şehirde yaşayan halasına bıraktığını, zaten maddi durumları kötü olan halasının yanında kendini bir yük, işe yaramaz bir sığıntı gibi hissettiğini, babası hapisten çıktıktan sonra da 9 yaşında tekrar ailesinin yanına döndüğünü öğreniyorum.

2-9 yaş arasındaki bu süreçte her ne kadar halası ona ikinci annelik yapsa da aklı erdikçe; “ Neden kardeşlerimi değil de beni bıraktı annem” sorusunu kendine sıkça sorduğunu ve hem annesi hem de babası tarafından terk edilmişliğin acısı içinde gün geçtikçe büyüttüğünü öğreniyorum.

Babası döndükten sonra aile bir arada yaşamaya başlamış, maddi durumları düzelmiş, daha iyi bir evde oturuyor, daha iyi arabalara biniyorlardı. Hatta ortaokul ve liseyi özel bir kolejde okumuştu, ama aksi, sinirli , sürekli bağıran babasına nerdeyse hiç karşılık vermeyen alttan alan annesine bir yandan acıyor, bir yandan da onu terk edip gittiği için içten içe öfke duyuyordu.

Ahmet bey yıllar sonra çok başarılı bir okul hayatı geçirmiş, Mimar olmuştu. Hiç kimseye muhtaç olmamak için çok çalıştığını ve “ Olur da benim başıma bir şey gelirse çocuklarım rahat etsin” diyerek bankada yüklü miktarda para biriktirdiğini söylüyordu.

GEÇMİŞİN TAMİRİ İÇİN SAHNE YENİDEN KURULUR 

Bir yandan Ahmet beyin çocukluğunda yaşadığı Terk Edilmenin yarattığı korkunun ve depresyonun  şimdi nasıl yeniden canlandığının farkına varmasıyla çalışırken bir yandan da kendini babası yerine, eşini de annesi yerine koyarak çocukluğundaki sahneleri farkında olmadan yeniden canlandırdığını , yeniden terk edilmekten ne kadar korktuğunu ve bu duyguları tamir etmeye çalışırken nasıl işlerin daha da çıkmaza girdiğini fark etmesine çalışıyordum.

Sonunda çift yaşanılanları anlamlandırmaya başlamış, Ahmet beyin eşi ondan ilgisini ve sevgisini geri çekmesinin ne kadar yanlış olduğunu fark etmiş, buz dağının altını gördükleri için açık iletişim kurarak problemlerini çözmeyi başarmışlardı.

MUTLU VE UYUMLU BİR İLİŞKİ İÇİN 

Bin bir güzel hayalle kurulan yuvaların, el emeği göz nuru serilen çeyizlerin, en içten dilenen “ Bir yastıkta kocayın” dileklerinin bir ömür boyu sürmesini kim istemez ki!

Ancak görüyoruz ki ülkemizde de evlilik kurumuna olan güvensizlik giderek artmakta, çiftler evlilik bağlarını sürdürmekte zorlanarak en ufak problemlerde önce yastıklarını, sonra yataklarını , sonra odalarını, en sonunda da yollarını ayırmayı seçmekte ve boşanma oranları hızla artmakta.

Oysa ki mutlu ve uyumlu bir ilişki içinde yaşamak sanıldığı kadar  zor değil,

ÇİFTLER İŞİN CİDDİYETİNDE DEĞİL

“Evlilik, ‘BEN, SEN ile, BEN’i koruyarak ve SEN’i yok etmeden BİZ olmak istiyorum’ demektir, Çiftler birlikte mutlu olacaklarını düşündükleri biriyle yeni bir hayata adım atarken işin kolayına kaçmadan  birbirlerini anlamaya ve aralarındaki uyumu korumaya çalışmalı, birbirlerini kafalarındaki kadın / erkek rollerine sokmaya zorlamamalıdır.

Mutlu bir evliliğin sırrı iletişimden geçer. Gerçekten konuşabilmeli, birbirinizi suçlamadan, eski defterleri açmadan, birbirinizin ailesini işin içine karıştırmadan duygu ve düşüncelerinizi BEN diliyle aktarabilmeli, birbirinize kızdığınızda küçük bir sakinleşme arası verdikten sonra problemi çözmek adına sürekli adımlar atmalısınız.

Ne göz temasını, ne gönül temasını ne de ten temasını koparmamalı ,karşılıklı saygı sınırını asla aşmamalısınız.

EVLİLİKTE MUTLULUK VE UYUM İÇİN…

 “1- Sevginizi açıkça gösterin. Eşinize onu sevdiğinizi sözlerle ve davranışlarınızla ifade etmekten asla vazgeçmeyin. Sevmek ve sevildiğini bilmek herkes için öncelikli bir ihtiyaçtır. Evliliklerde yapılan en büyük hata bir süre sonra eşlerin birbirlerine sevgilerini ifade etmemeye başlamalarıdır. Eşinize onun sevgi dilini kullanarak onu sevdiğinizi anlatmayı hiç bırakmayın.

2- Değer verdiğinizi hissettirin. Eşinizi beğendiğinizi, ona değer verdiğinizi, saygı duyduğunuzu gösterin. Düşüncelerine değer verin ve onu yargılamadan dinleyin, onaylayın, takdir edin, asla başkalarıyla kıyaslamayın ve kesinlikle aşağılamayın. Eşinizin duygu ve düşüncelerini anlamak için empati yapın. Üzgün, tedirgin, gergin olduğunda onunla konuşarak neler hissettiğini anlamaya çalışın.

3- Değiştirmeye çalışmayın. Hiç kimse mükemmel değildir. Her insanın iyi ve kötü yanları, olumlu ve olumsuz özellikleri olabilir. Eşinizin olumsuz özelliklerine değil, olumlu özelliklerine ve iyi yanlarına odaklanın. Olumsuz özelliklerine tolerans göstererek, oluşabilecek anlaşmazlıkları ve çıkabilecek tartışmaları önlemiş olursunuz.

4- Sır saklamayın. Eşinize asla yalan söylemeyin ve ondan hiçbir şey gizlemeyin. Evliliğin temel direklerinden biri güvendir. Eşinizin güvenini sarsacak her türlü söz ve davranıştan kaçının. Güven bir kez sarsıldığında, yeniden eskisi gibi sapasağlam olması çok zordur.

5-Öfkenizi kontrol edin. Sinirlendiğinizde eşinizi kıracak herhangi bir söz sarf etmemek ya da ona zarar verecek bir davranışta bulunmamak için öfkenizi kontrol altında tutun. Eğer öfkenizi kontrol edemiyorsanız sakinleşene kadar eşinizin yanından uzaklaşın.

6-Özür dileyin. Yaptığınız hataları olgunlukla kabul edin ve özür dileyin. Ama dileğiniz özrü o hatayı bir daha yapmamak için verdiğiniz bir söz olarak kabul edin ve hatalarınızı tekrarlamamak için çaba gösterin.

7- Sorumlulukları paylaşın. Ortak yaşamın tüm sorumluluklarını ve yapılması gereken işleri adil bir biçimde paylaşın. Evliliğin ve günlük yaşamın tüm yükünü eşinizin omuzlarına yüklemeyin.

8- Birbirinize özel zaman ayırın. Eşinizle baş başa zaman geçirmek için fırsatlar yaratın. Birlikte daha fazla şey paylaşmaya, ortak zevkler yaratmaya çalışın. Gelecekte hatırlamaktan mutluluk duyacağınız güzel anılar inşa edin. Flört dönemlerinize geri dönün.

9- Kendinize de özel yaşam alanı yaratın. Eşinizin ve sizin sadece evliliğinize adanmış tek bir hayatınız olmadığını kendinize ait de bir yaşamınız olduğunu unutmayın. Her ikiniz de bireysel ilgi alanlarınız ve hobilerinize zaman ayırın. Kişinin kendine özel zaman ayırmasına ‘bireyselleşme’, çift olarak başka çiftlerle bir arada olmalarına ise ‘sosyalleşme’ adını veriyoruz. Sosyalleşen ve bireyselleşen bir çift hem kendini özgür hisseder hem de ‘biz kimliği’ geliştirebilir ve bu kimliğini koruyabilir.

10- Cinsellikte uyumu yaşayın. Mutlu bir evlilik için gerekli olan duygusal birlikteliğin yanı sıra, düzenli ve sağlıklı bir cinsel birlikteliğin de olması gerekir. Eşinizle romantizm ve erotizmin uyumunu yaşadığınız bir cinsel yaşamınızın olasına özen gösterin.

11- Evlilik terapistine başvurun. Evlilik terapisi sadece çatışmalı çiftler için var olan bir yöntem değil aynı zamanda hem ilişkisel hem de cinsel uyumsuzlukların çözümünde ya da zenginleşmesinde önemli bir katkı yapabilir. Bu nedenle alanında uzman bir evlilik terapistinden destek almaktan da asla çekinmeyin.”

Kaynak: “ Evlilik ve Çift Terapisi”, Gerald Weeks  , “Kadınca” Dr.Cem Keçe 

Evlilik Terapisi Çiftle Yapılan TANGOYA benzer 

Günümüzde evlilik terapisine yaklaşımda hala  sorun yaşayan çiftlerden birisi “ Bence biz bir Evlilik Terapisine gitmeliyiz “ dediğinde diğeri “ biz bu kadar zamanda problemimizi çözemedik, bizi hiç tanımayan birisi nasıl çözecek , o bizi ne anlar ki  “  diyerek karşı çıkmakta.

Oysa ki Evlilik Terapisi ;

Buzdağının görünmeyen kısmını keşfetmekle başlar;

• Evlilikte yaşanılan şu anki sorunun altında üzeri örtülmüş olan  asıl problem nedir?
• Çiftin aileleri ile, sosyal koşulları ile, çevre ile aralarındaki ilişkiler ağı nasıldır?
• Eşlerin yaşadığı problemlere diğer aile bireylerinin , aile köklerinin veya toplumsal değerlerinin katkısı nedir?
• Yaşanılan davranış sorunlarının temelinde ne var? Bu davranış neye hizmet ediyor? Hangi düşüncenin ürünü? gibi sorulara yanıt ararız.

Geçmiş yaşam öyküsü ile bize ne anlatıyor? Bunları bulmaya çalışırız, örneğin;

• Çözülmemiş çocukluk travmaları nelerdir? ( Terk edilme, ret edilme, ihmal edilme, değersizlik, sevilmeme gibi duyguları hangi travmaların ürünüdür)
• Çözümlenmemiş çocukluk travmaları hangi duyguları yaşamalarına neden olmaktadır? ( Yakınlık kuramama, bağlanamama, içe yansıtma, suçlama, bölme gibi hangi  savunma mekanizmalarını kullanıyor )
• Çocukluk döneminde halledilmeyen işler nasıl tekrar tekrar önlerine geliyor ve sanki bugüne ait gerçek bir sorunmuş gibi  nasıl yaşanıyor?

Tüm bu sorulara yanıt ararken bir yandan bireysel iyileşme sağlanırken bir yandan da evliliğin aldığı yaralar sarılmaya çalışılır. Evlilik Terapisi çiftle yapılan tangoya benzer, birbirlerinin ayaklarına basmadan yaşadıkları sorunları keşfedip çözmelerine yardımcı olur.

İLGİZİLİK EVLİLİKLERİ  ZORA SOKUYOR  

 “ Eşim eskisi gibi ilgili değil artık doktor hanım; eskiden günde üç dört defa arardı, eve gelmeden önce sürprizler yapardı. Yolda yürürken elimi tutar, annesine gittiğimizde masadan kalkmamı bile istemezdi. Şimdi her şey değişti sanki, kocamın benden her geçen gün uzaklaştığını hissediyorum. Sanki beni arzulamıyor artık,birkaç kez reddedildim, bu gururumu çok incitti. Sürekli nedenini anlamaya çalışıyorum; acaba kilo mu aldım? Bebeğimiz oldu göğüslerim mi sarktı, beni sıkıcı mı buluyor? SORULAR, SORULAR ? Aklımda binlerce soru var ? Ne yapacağımı bilmiyorum “

Bu ve benzeri şikayetleri olan çiftlerden bir çoğu yukarıdaki örnekte olduğu gibi daha evliliklerinin ilk yıllarında bu sıkıntıları yaşamaya başlıyorlar. Aslında sanılanın aksine çiftlerin iş güç, eş dost, çoluk çocuk gibi günlük meşgalelere kapılarak birbirlerinden uzaklaşmaları , o ilk günkü heyecan,  tutku ve büyünün bozulması , şehvet duygusunun yoksullaşması bir sorun değil doğal bir süreçtir. Kadın ve erkeğin doğasındaki farklılıklar doğru anlaşılmaz ise  evlilikte yaşanılan  inişler  ve çıkışlar sonucu büyük kazalara  neden olabilir.

KADINLARIN % 72 si ŞİKAYETÇİ

Cinsel Sağlık Enstitüsü Derneği (CİSED) tarafından Türkiye’de düzenlenen bir ankette ;  3 bin 290 evli kadına ‘Kocanızın sizi ilk günkü gibi arzuladığını düşünüyor musunuz?” sorusu sorulmuş, katılımcıların yüzde 72’si bu soruya ‘Hayır’ yanıtını vermiş. Bu çarpıcı sonuç bize gösteriyor ki evliliklerinin bir döneminde kocaları tarafından artık arzulanmadığını hisseden , yatakta reddedilen kadınlar azımsanmayacak kadar çok ve benzer duygu durum evrelerinden geçmekteler;

Evliliğinin rutine bindiğini ve artık eskisi gibi arzulanmadığını düşünen kadın;

1. Evrede önce kendini suçlar. “Ben çirkinim. Bedenim çekici değil. Artık eskisi gibi seksi değilim ve kocama yetmiyorum” diye düşünür.
2. Evrede eşini suçlamaya başlar. ‘Beni anlamıyor, dinlemiyor. Artık bana yeterince ilgi göstermiyor’ der.
3. Evrede ‘paranoya hali’ başlar , eşinin kendisini aldattığını, başka bir kadın olduğunu düşünür.
4. Hatta daha da ileri gider ve dördüncü evrede eşinin eşcinsel olduğundan bile şüphelenir.
5. Evrede depresyona girer, yetersizlik duygusu giderek artar,
6. Evre SEÇİM evresidir; ya bu durumu kabullenecek, ya boşanacak ya da bir terapiste giderek gerçekte neler olduğunu anlamaya çalışacaktır.

ERKEN TEŞHİS EVLİLİĞİ  KURTARIR !

• Var olan sorunu yok sayıp , durumu olduğu gibi kabullenme seçeneği; elbette doğru bir seçenek olmayacaktır. Çünkü bu seçenek sadece evliliğin birkaç yıl daha sürmesini ancak çözümsüzlüğün getirdiği mutsuzlukla sürmesini sağlar.

• Boşanma seçeneği ise bir çiftin elinden gelenin en iyisini yaptığı halde yürümeyen evliliklerde düşünülmelidir. Oysa en son söylenmesi gereken ‘ BOŞANALIM ‘ kelimesi şimdi gençlerin ağzından o kadar kolay çıkan bir kelime oldu ki !

• Son seçenek aslında ilk seçenek olmalıdır, yani; yaşanan sorunun köklerine inmek ve gerçekte bu evlilikte neler olduğuna bakmak çok daha akılcı ve çözümcül olacaktır.

Örneğin ; sorunun kökünde erkeğin eşine duyduğu kızgınlık ve öfke yatıyor olabilir. Karısı tarafından sürekli eleştirilen, asla takdir edilmeyen, başkalarıyla kıyaslanan, yaptıkları onaylanmayan, sık sık terslenen, sürekli şikayet edilen erkek eşine duyduğu kızgınlık ve öfkeden dolayı ondan uzaklaşmış olabilir. Bu durum defalarca tekrarlandığında eğer çift bu konuyu açıkça konuşmuyor ise erkek giderek duygularını  içe atıp, davranışlarıyla tepkisini gösteriyor olabilir.

Unutulmamalıdır ki sorunlar ne kadar erken tespit edilirse , ilişki o kadar yara almadan  kurtulacaktır.

NOT: Danışan öyküleri etik ilkeler gereği değiştirilmiştir.

Haftaya çözüm önerilerimi paylaşacağım