Etiket: Dil gelişimi

  • Sevmek demek; bağımlı olmak demek değildir

    Okulların açılmasının ikinci haftasında olmamıza rağmen hala okul bahçelerinde annelerinin bacağına yapışıp ağlayan, okula gitmek istemiyorum diye çırpınan, kendi başlarına kalacaklarından korkan çocuklar ve çaresiz annelerini görmekteyiz. Bu durum anne ve babaların sevgi ile bağımlılığı birbirine karıştırmasından kaynaklanıyor. Çocuklarımızı sevmek demek, onları dizimizin dibinden hiç ayırmamak demek değildir, her istediklerini anında gerçekleştirmek için  maddi imkanlarımızı sonuna kadar zorlamak demek değildir.

    Ağlıyor diye okul bahçesinde nöbet tutmamalı, ona “ korkma ben buradayım, yanındayım”  diyerek aslında okulda korkulması gereken bir şeyler var demek ki mesajını vermemelisiniz.

    Bakın bir annenin çocuğuna yazdığı şiirin  şu dizeleri neredeyse her şeyi anlatıyor;

    “ Seni o kadar çok sevdim ki, kucağımdan indirdim yürüyebilesin diye…”

    Çocuklarınıza sevgi gösterirken , sınırları da iyi çizmeli, kendi başına yapabilecekleri şeyler için onları cesaretlendirmeli ve fırsat vermelisiniz. Hayatta kendi ayakları üzerinde durabilmeleri ,  mutlu, başarılı, doyumlu , çözüm üretebilen  bireyler olarak yetişebilmeleri  onları sosyal ve duygusal olarak ne kadar destekleyebildiğinizle ilintilidir aslında…

    Sosyal Ve Duygusal Gelişimi okula başlamaya uygun olan çocuklar;

    • Ana-babaya aşırı bağımlı değildirler
    • Okula istekli gelirler
    • Arkadaşları ile yaşadıkları sorunlarla baş edebilirler
    • Empati kurabilirler
    • Yaşıtları  ile pozitif ilişki içerisindedirler
    • Sorumluluk alabilirler
    • Kendilerini uygun bir biçimde koruyabilirler
    • Kızgınlık, üzüntü gibi duygularını diğerlerine zarar vermeden ifade edebilirler
    • Sınıf içi tartışmalara katılabilir, fikirlerini aktarabilirler
    • Okuldaki kuralların ve sınırların farkındadırlar ve uyum gösterirler.

    Ailelere Öneriler:

    • Çocuğunuzu iyi tanıyın, güçlü ve zayıf yönlerini objektif olarak değerlendirmeye çalışın.
    • Beklentilerinizi çocuğunuzun özelliklerine göre belirleyin. Unutmayın, çocuğunuzdan yapabileceğinden fazla veya az şey beklerseniz, onun hayal kırıklığı yaşayarak kendine olan güvenini kaybetmesine sebep olabilirsiniz.
    • İyi yapabildiği şeyler konusunda ödüllendirin, yapamadığını fark ettiğiniz şeylerde yol gösterin, nasıl yapabileceğine birlikte karar verin, destek olun, yeniden denemesi için teşvik edin.
    • Yaşına uygun sorumluluklar verin ve takip edin
    • Sorumluluğunu yerine getirmezse beklentinizi açık bir şekilde konuşun ve sonuçlarını üstlenmesini sağlayın
    • Duygu ve düşüncelerini açıkça ifade edebilmesi için destekleyin, öncelikle kendi duygularınızı açıkça ifade ederek onlara örnek olun.

    Dil Gelişimi okula başlamaya uygun çocuklar;

    • Dil gelişimi yaşına uygun olan çocuklar, okul hayatında daha başarılı olurlar.
    • Duygu ve düşüncelerini anlaşılır ve akıcı bir biçimde aktarabilirler.
    • Bir hikaye ya da masalı baştan sona anlatabilirler
    • Karşılıklı sohbet edebilirler
    • Benzer ve zıt kavramları kullanırlar
    • Soru sorarlar

    Ailelere Öneriler:

    • Çocuğunuzla bol bol konuşun ,onunla ne kadar erken konuşmaya başlarsanız, o kadar yararlı olur. Küçük bebekler için kendileri ile konuşan annelerinin sesini dinlemeleri, onu gözleri ile takip etmeleri, onun kendisi için konuşmasını beklemeleri kadar yararlı bir şey yoktur!
    • Çocuğunuzla birlikte kitap okuyun.
    • Çocuğunuzu saatler boyu televizyonun karşısında yalnız başına bırakmayın.
    • Televizyon izleyecekseniz, çocuğunuza uygun olan programı siz belirleyin ve mutlaka birlikte izleyin. İzlediğiniz şey hakkında konuşun, eğer sürekli televizyon izlerse dil gelişimi kadar sosyal gelişimini de olumsuz yönde etkilemiş olursunuz.
    • Hikaye anlatın sonra da anlattığınız hikaye ile ilgili sorular sorun. Onun da  size bir hikaye anlatmasını isteyin.
    • Bildiği bir masalın sonunu değiştirerek anlatın. Sonra ondan da bunu yapmasını isteyin.
    • Onunla konuşurken benzer ve zıt kavramları, sayıları bol bol kullanın. Örneğin: “babanın kırmızı kalın kazağının üzerindeki gözlük, elindeki simidin yarısı, dolabın en alt çekmecesi”, gibi
  • Çocuğunuzu okula hazırlarken ona nasıl yardımcı olabilirsiniz?

    Ev hanımı bir anne,  ilk ve tek çocuğu olan 5,5 yaşındaki oğlunu  ” çok televizyon seyrediyor, okula gitmek istemiyor, bıktım, beni hiç duymuyor, ne söylersem tersini yapıyor ” diyerek getirmişti danışma odasına .

    Aslında annenin bu serzenişleri; onun  çocuğunun dünyasına nasıl giremediğini , onunla nasıl kaliteli vakit geçirmediğini ve oğlunun annesine, babasına nasıl tepki gösterdiğini anlatıyordu.

    Oyun odasına geçtiğimizde, 5 tane kalemi saymaya başladık ama sayamıyordu, siyah ve kırmızı dışında renklerin hiçbirini bilmiyordu, makası düzgün tutup kağıtları kesemiyordu.

    Uyguladığımız denver gelişim envanteri  ile , gelişim düzeyinin  normal olduğunu gördük.  Ancak ne yazık ki annesi bütün gün evde olmasına rağmen  çocuğu ile nasıl ilgileneceğini, ona neler öğretmesi gerektiğini bilmiyordu. Nasılsa evdeyim deyip anaokuluna da göndermemişti. Sonuçta çocuk diğer yaşıtlarına göre bir hayli gerideydi ve okula gitmek istemiyordu.

    Çocukların okula hazır olup olmadığını 5 boyutta inceleyebiliriz:

    1. Fiziksel sağlık ve motor gelişim
    2. Sosyal ve duygusal gelişim
    3. Öğrenmeye yaklaşımı
    4. Dil gelişimi
    5. Biliş ve genel kültür

     

    1) Fiziksel Sağlık Ve Motor Gelişim

    Fiziksel sağlıkları; çocukların genel sağlık durumları ile ilgili olup, çok sık hastalanan çocukların okula uyumda güçlük yaşadıklarını görmekteyiz. Bu nedenle okula başlayacak olan çocukların öncesinde genel bir sağlık kontrolünden geçmeleri yararlı olacaktır.

    Motor gelişimi ise; “İnce-motor gelişim” olarak adlandırılan  baş ve işaret parmağının etkin kullanımı ile,  “kaba-motor gelişim” olarak adlandırılan yürüme, tırmanma ,top oynama gibi becerileri kapsamaktadır.

    İnce Motor Gelişimi okula başlamaya uygun çocuklar ;

    Bağımsız temizliklerini yapabilirler

    • Bağımsız giyinebilir ve soyunabilirler
    • Dökmeden , çatal bıçak kullanarak yemeklerinin tamamını kendi başlarına yiyebilirler
    • İnsan resmini eksiksiz çizebilirler
    • Bazı şekilleri ve harfleri kopyalayabilirler
    • Sayıları yazabilirler
    • Makasla bir şekli kesip çıkarabilirler
    • Düğme ilikleyebilir, fermuar çekebilirler

    Ailelere  Öneriler;

    • Çocuğunuza kendi işlerini kendi yapabilmesi için fırsat verin.
    • Özellikle kendi başına giyinmesini ve soyunmasını, düğmelerini iliklemesini ,fermuarını çekmesini, yemeğini çatal-bıçak kullanarak kendi başına yemesini, temizliğini kendisinin yapmasını destekleyin .
    • Kağıt ve makas kullanılan aktivitelere ağırlık verin. Örneğin çocuğunuzdan gazetede gördüğünüz bir ilanı ya da hoşuna giden bir resmi  kesmesini isteyebilirsiniz.
    • Değişik renkte kartonları kullanarak birlikte çeşitli şekiller (ev,okul,gemi,uçak,uzay yaratığı vb.)  üretebilirsiniz.
    • Evde kek, kurabiye, kısır ,salata gibi yiyecekleri birlikte hazırlayın
    • Sofra kurup, toplamasına müsade edin.
    • Baş ve işaret parmağını kullanabileceği oyunlar yaratabilirsiniz. Örneğin çamaşır asmak için kullanılan renkli mandalları bir sepete doldurarak “en çok mandalı ipe takabilen kazansın”  oyunu oynayın

    Kaba Motor Gelişimi Okula Başlamaya Uygun Olan Çocuklar…

    • Dengeli bir biçimde yön değiştirerek koşabilirler
    • Yüksek bir yere tırmanıp atlayabilirler
    • Topu yerde zıplatabilirler
    • Topu ayakları ile sürebilirler
    • Tek elle topu ileri doğru atabilirler
    • Tek ayak üzerinde birkaç kez sıçrayabilirler
    • 2 ve 3 tekerlekli bisiklete binebilirler

    Ailelere Öneriler:

    • Çocukları evin içine mahkum etmeyin
    • İp atlama, bisiklete binme, top oynama, kaydırağa tırmanma gibi oyunları oynayabilmesi için fırsatlar yaratın.
    • Yaşıtları ile sık sık birlikte olmasını sağlayın
    • Basketbol,futbol,voleybol gibi spor dalarlına özendirin, oynamasını sağlayın
    • Böylece hem sizinle birlikte vakit geçirmiş olur, hem de motor koordinasyonunu desteklemiş olursunuz.